به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، تحقیقات جدیدی که به سرپرستی دانشمندان دانشگاه روچستر انجام شد، روی مکانیسم مسئول ایجاد اختلال شناختی در بیماران مبتلا به سرطان مغز که پرتودرمانی(رادیوتراپی) جمجمه‌ای دریافت می‌کنند، متمرکز بود. امید است این یافته‌های جدید منجر به ایجاد روش‌های جدیدی برای محافظت از مغز در برابر آسیب رسانی پرتودرمانی که درمانی موثر برای نجات از سرطان است، شود.
تقریباً سالانه ۲۵ هزار نفر در ایالات متحده مبتلا به تومور مغزی تشخیص داده می‌شوند و بسیاری از آنها به عنوان بخش مهمی از روند درمان تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند. متأسفانه بیش از ۸۰ درصد از بیماران نوعی از درمان را دریافت می‌کنند که تحت عنوان پرتودرمانی کامل مغز شناخته می‌شود و اختلال دائم شناختی را به دنبال دارد.
در تحقیقات قبلی مشخص شده است که پرتوهای تحویل داده شده به مغز طی درمان سرطان، سلول ایمنی مغز موسوم به میکروگلیا را فعال می‌کند. میکروگلیای بیش فعال می‌تواند با از بین بردن سیناپس‌هایی که نورون‌ها را به هم متصل می‌کند، به مغز سالم آسیب برساند.
تحقیقات جدید دقیق‌ترین بینش را در مورد چگونگی فعال شدن پرتوهای این فرآیند با انجام چندین تحقیق روی جوندگان، بررسی کرد و دقیقاً جای آسیب میکروگلیا به سیناپس‌ها را نشان داد. محققان مشاهده کردند که میکروگلیای فعال شده توسط تشعشع باعث از بین رفتن سیناپس‌ها می‌شود که نورون‌ها را به هم متصل می‌کند.
"کری اوبانیون" نویسنده ارشد این مطالعه جدید توضیح می‌دهد: مغز یک روند دائمی برای سیم کشی مجدد خود را پشت سر می‌گذارد و سلول‌های سیستم ایمنی بدن مانند باغبان عمل می‌کنند و سیناپس‌هایی را که سلول‌های عصبی را به هم وصل می‌کنند، با دقت هرس می کنند. اما این سلول‌ها در معرض تابش بیش‌فعال می‌شوند و سیناپس‌های ضروری را نیز نابود می‌کنند که موجب آسیب به مغز می‌شود.
شاید مهمترین وجه این مطالعه نه این کشف بلکه بررسی روش جدیدی برای مسدود کردن احتمالی این آسیب مغزی ناشی از تشعشع است.
تحقیقات نشان می‌دهد که گیرنده‌ای به نام "CR۳" برای این فرآیند حیاتی است و هنگامی که آن گیرنده مسدود شود، میکروگلیا به دلیل دریافت تشعشع قادر به از بین بردن این اتصالات سیناپسی نیست.
جالب اینجاست که این مطالعه شاهد افزایش فعالیت میکروگلیایی بیشتری در موش‌های نر بود. این نشان می‌دهد که مغز موش ماده ممکن است توانایی بیشتری برای مقاومت در برابر آسیب میکروگلیایی ناشی از تابش داشته باشد.
تحقیقات قبلی این موضوع را تأیید کرده است، بنابراین اختلافاتی که در اینجا بین موش‌های نر و ماده مشاهده می‌شود غیرمنتظره یا بی‌سابقه نیست. اگرچه مشخص نیست که این مشاهدات تا چه حد قابل انتقال به موضوعات انسانی است.
تحقیقات جدید راه را برای توسعه رویکردهایی فراهم می‌کند که امیدواریم بتواند از بروز این نوع آسیب مغزی در انسان‌هایی که تحت درمان سرطان مغز قرار می‌گیرند، جلوگیری کند.
در کنار یک عامل درمانی بالقوه که گیرنده "CR۳" را طی پرتودرمانی مسدود کند، یک رویکرد کلی‌تر می‌تواند میزان واکنش سیستم ایمنی بدن را طی جلسات پرتودرمانی کاهش دهد.
پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهمترین شاخه‌های فیزیک پزشکی است. پرتودرمانی به درمان بیماری با استفاده از پرتوهای نافذ مانند پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما که یا از دستگاه تابیده می‌شوند یا از داروهای حاوی مواد نشاندار شده ساطع می‌شوند، می‌گویند.
پرتودرمانی استفاده از پرتوهای یون‌ساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافت‌های سرطانی است. در این روش در اثر آسیب DNA، سلول‌های ناحیه درمان(بافت هدف)تخریب و ادامه رشد و تقسیم غیرممکن می‌شود. اگرچه پرتو علاوه بر سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رساند، ولی اکثر سلول‌های سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. هدف از پرتو درمانی از بین بردن حداکثر سلول‌های سرطانی با حداقل آسیب به بافت‌های سالم است.
کاربرد اصلی پرتو درمانی در معالجه یا تقلیل امراض سرطانی می‌باشد. دیگر کاربردهای آن نیز از بین بردن سلول‌های سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار(همچون کبد، کلیه، پروستات) پیشگیری گسترش ضایعات اعضا و کاهش علائم بیماری(همانند درد) است.
دستگاه‌ها و ابزارهای مختلف و گوناگونی برای درمان و توانبخشی بیمار توسط مهندسان پزشکی ساخته شده و در اختیار پزشکان قرار گرفته است. یکی از این دستگاه‌های مهم و پرکاربرد رادیوتراپی یا پرتودرمانی می‌باشد. به بیانی دیگر پرتودرمانی، استفاده از اشعه پر انرژی(معمولاً اشعه X) به منظور از بین بردن سلول‌های سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف می‌باشد. به‌طور کلی رادیوتراپی را به سه قسمت رادیوتراپی خارجی، رادیوتراپی داخلی(براکی تراپی) و رادیوتراپی سیستمیک تقسیم می‌کنند. سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های سالم به رادیوتراپی حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و در نتیجه تعداد بیشتری از آنها از بین خواهند رفت البته رادیوتراپی بر سلول‌های سالم ناحیه درمان نیز تأثیر می‌گذارد اما آنها برخلاف سلول‌های سرطانی معمولاً بهبود یافته یا به سرعت خود را ترمیم می‌کنند.
اصولاً در این دستگاه‌ها برای شناسایی و مکان‌یابی تومور و بافت مورد نظر برای دریافت پرتو از انواع مختلف پرتونگاری استفاده می‌گردد که شاید بتوان مرسوم‌ترین آنها را پرتونگاری مقطعی تخمینی(CT)، تصاویر رزونانس مغناطیسی(MRI) و اخیراً پرتونگاری مقطعی نشر پوزیترون(PET) معرفی نمود. حال پس از شناسایی موقعیت بافت مورد نظر بایستی مرحله شبیه‌سازی را شروع نمود که بر اساس آن آناتومی بیمار برنامه‌ریزی می‌شود. استفاده از پرتو در درمان سرطان یک فرایند پیچیده است که در برگیرنده متخصصان آموزش دیده و تعداد زیادی از عوامل به هم پیوسته است.
متخصصین رادیوتراپی انکولوژی، متخصصین فیزیک پزشکی، دوزیمتریست و متخصصین رادیوتراپی(پرتوپزشکی) سال‌ها دنبال لوازم و ابزار که به این فرایند، بخصوص در موقعیت یابی تومور، برنامه درمانی، اجرای درمان، و تحقیق کمک کنند، می‌گشتند. دقت در رادیوتراپی بسیار مهم است زیرا نتایج بالینی و تجربی نشان می‌دهند که کنترل تومور و پاسخ نرمال بافت می‌تواند یک عامل مهم در مقدار پرتو افشانی باشد و بنابراین، تغییرات کوچک در مقدار درمانی می‌تواند منجر به نتایج بزرگی در پاسخ تومور یا بافت نرمال شود. به علاوه، دوزهای تجویز شده درمانی تومور معمولاً الزاماً به دوزی که برای بافت نرمال قابل تحمل است، نزدیک است. بنابراین برای درمان بهینه، دوز پرتوافشانی باید با دقت بسیار بالا انجام شود.
نزدیک دو سوم از بیماران سرطانی در جریان مداوای خود از پرتودرمانی استفاده می‌کنند.
این مطالعه در مجله Science Reports منتشر شده است.
منبع: ایسنا