نقش هدف در موفقیت

یکی از مسائلی که در موفقیت هر فرد اهمیت فوق العاده دارد، بلکه پایه و اساس موفقیت است، شناخت و انتخاب هدف است.
در مطلب ارائه شده سعی بر این شده است که ویژگی یک هدف صحیح و عوامل رسیدن به آن به طور کامل شرح داده شود.

 
مقدمه
یک هدف بدون برنامه، فقط یک آرزو است."
آنتوان دو سنت اگزوپری

یکی از مسائلی که در موفقیت هر فرد اهمیت فوق العاده دارد، بلکه پایه و اساس موفقیت است، شناخت و انتخاب هدف است، زیرا انسان، آزاد و خود مختار است و هدف خود را براساس عقل و منطق برمی گزیند، بنابراین در هر حرکتی باید بدانیم چه می خواهیم، به کجا باید برویم و از چه ابزارهایی برای رسیدن به مقصد بهره ببریم تا بتوانیم بهترین راه رسیدن به آن را برگزینیم.
تا مقصد و مقصود برای ما مشخص نباشد، انتخاب راه و رسیدن به آن هم مقدور نخواهد بود.رسیدن به مقصد با هدفِ نامعلوم و راه نامشخص و در زمان غیر معیّن، امری ناممکن است.
زندگیِ بدون هدف و مقصد، زندگی واقعی نیست. هدف شما، نگرش شما را به زندگی و طبیعت معلوم می کند و نشانگر شخصیت شماست
اگر شما به اهداف بلند و عالی فکر می کنید و در صدد هستید به آن ها برسید، باید بدانید که شما از شخصیتی بزرگ برخوردارید؛ چرا که اندیشه و هدفی بزرگ دارید.اما اگر اهداف شما کوچک و محدود باشد، فعالیت شما نیز اندک و محدود خواهد بود و این فرآیند طبیعی است زیرا وقتی موتور محرک شما ضعیف باشد، هیچ گاه انتظار آن را نداشته باشید که بتوانید حرکت نیرومندتری داشته باشید و کارهای بزرگ انجام دهید .
به طور مثال دانش آموزی که هدف آن در امتحان کسب نمره قبولی باشد تلاش خود را متناسب با این نظر انجام می دهد واغلب اوقات نتیجه حاصله پایین تر از حد انتظار می باشد .

نقش هدف در کسب موفقیت
افراد عادی در مسیر تند باد حوادث و عوامل جبری جامعه و محیط و تاریخ، خود را می بازند و تسلیم شرایط موجود می شوند و منتظر می مانند تا آن عوامل آنان را به سمت و سویی بکشاند. چنین افرادی در این اندیشه نیستند که با هدف گیری های صحیح و عاقلانه بتوانند خود را در مسیر تکامل قرار دهند. اما انسان های بلند همت حتی زمانی که موفقیتی هم به دست می آورند، کوشش می کنند با انتخاب هدف های عالی تر و کوشش های جدی تر آن را وسیله تکامل بیشتر قرار داده و از آن عبور کرده به موقعیت بهتری دست بیابند.. پس برای رسیدن به موفقیت، در اولین گام باید بدانیم چه هدفی را دنبال کنیم و چه می خواهیم تا بتوانیم برای رسیدن به آن برنامه ریزی کنیم.

تعریف
هدف موضوع یا جایگاهی است که برای رسیدن به آن فکر و تلاش می کنیم.
 اگر ندانیم به کجا می رویم رسیدن به مقصد دشوار و به تعبیری ناممکن است.
 شاید به جرات بتوان گفت یکی از مهمترین دلایلی که دانش آموزان موفق نمی شوند، نداشتن هدف است.
 اجزای یک هدف ارزشمند چیست؟
هر هدف ارزشمند و مهم باید دارای سه جز اصلی مالکیت، واقع‌بینی، و انعطاف‌پذیری باشد:
مالکیت: نخستین مشخصه هر هدف مهم این است که، از صمیم قلب بخواهیم و تمایل داشته باشیم که به آن برسیم.
واقع بینی: وقتی هدفی را برای خود تعیین می‌کنید، نه تنها آنچه را می‌خواهید، بلکه آنچه را که واقعا می‌توانید بدان نایل شوید در نظر بگیرید.
انعطاف‌پذیری: سومین موردی که برای تعیین یک هدف اهمیت دارد، انعطاف‌پذیری است؛ یعنی باید بتوان هدف مورد نظر رابا توجه به شرایط پیش رو  دائما ارزیابی، اصلاح و یا تعدیل کرد.

ویژگی های هدف
شاید بعضی بپندارند که شناخت هدف، کار آسانی است و در بدو امر هم چنین می نماید، لکن با کمی دقت در می یابیم که چنین نیست، زیرا در یک نگاه کلی هدف ها بر دو قسم اند:
یک قسم هدف هایی هستند که شناخت آن ها با اندک معلومات و تجربه ممکن است; این هدف ها هدف های معمولی و مقطعی است.
اما یک سلسله هدف های عالی و چند بعدی نیز هست که شناخت آن ها به دانش و تجربه و اندیشه بسیار نیاز دارد.
برای داشتن یک هدف عالی باید موارد زیر را در نظر گرفت:

هدف باید مشخص باشد
منظور این است که هدف نباید به صورت کلی و غیرشفاف بیان شود، یعنی باید به درستی بدانید چه پاسخی برای چه انتظاری وجود دارد و تصویر شفافی از آن در ذهن داشته باشید. همچنین باید بدانید هدف تحقق یافته چه آثاری برای شما و دیگران خواهد داشت و آیا این آثار ضرورت کافی داشته و انگیزه لازم را ایجاد می کند یا نه. مثلاً اینکه در سال آینده می خواهم پیشرفت کنم! چنین جمله کلی و مبهمی نمی تواند هیچگاه به عنوان یک هدف دنبال شود.

 هدف باید قابل سنجش باشد
قضاوت دقیق در رابطه با میزان تحقق هر هدفی در گرو میزان اندازه گیری آن هدف است. قابلیت اندازه گیری برای اهداف، شاخص و معیاری ارائه می کند که با آن بتوان میزان تحقق هدف را اندازه گیری کرد.
ویژگی قابل سنجش بودن، منحصر به معنی کمّی بودن اهداف نیست، بلکه به این معنی است که هدف باید شاخصی برای تحقق داشته باشد تا بتوانیم فاصله خود را تا دستیابی کامل به هدف تعیین کنیم.

 هدف باید دست یافتنی باشد
اهدافی که انتخاب می کنید بایستی امکان پذیر باشند. درست است که اهداف باید در سطح بالاتری از شرایط فعلی قرار گرفته باشد اما حداقل باید برای خود ما امکان پذیر باشد. اگر دیگران هدف ما را غیرممکن بدانند به سیستم هوشمند ما خللی وارد نمی شود، اما خودمان باید به تحقق هدفمان ایمان داشته باشیم. چرا که اگر ایمان کافی به تحقق اهدافمان نداشته باشیم آنچه انتخاب کرده ایم یک آرزو محسوب می شود نه یک هدف. در ضمیر ناخودآگاه ما برای امور مختلف فایل های مختلفی تهیه و موضوعات در آن ذخیره می شود.

 هدف باید واقعی و قابل افتخار باشد
واقعی بودن هدف یعنی اینکه خیالی و توهمی نباشد. مثلاً تولید هزار دستگاه ماشین پرنده یا قبولی در رشته ای که در حال حاضر در کنکور وجود ندارد نمی تواند به عنوان هدف تلقی شود.

 هدف باید دارای زمان باشد
زمان، بخشی از هدف شماست و اهداف در صورتی که در زمان تعیین شده به انجام برسند مفهوم پیدا می کنند. فرض کنید در چهل سالگی صاحب دوچرخه شوید آیا این برای شما مفید خواهد بود؟ لازم نیست زمان هدف خود را پیش بینی کنید بلکه با توجه به ضرورتی که شناسایی می کنید خود هدف، زمان تحقق آن را هم تعیین می کند. بدون مشخص کردن زمان، امکان برنامه ریزی برای انجام فعالیت ها وجود نخواهد داشت

آثار هدفمندی
هدف گیری مثبت به انسان قدرت ایستادگی و مبارزه با مشکلات می دهد.
هدفدار بودن، توانایی های فرد را افزایش می دهد. هدف همانند موتوری است که به انسان نیرو می دهد و او را به حرکت وا می دارد.
هدف مندی، اندیشه را فعال می کند و به کارها جهت می دهد. هدف همانند بادبان کشتی است که انسان را از میان امواج سرگردان می رهاند. انسان بی هدف مانند کشتی بی بادبان است
هدفمندی به انسان انگیزه می دهد  و فعالیت را هماهنگ می کند
هدفداری شما را در یادگیری یاری می کند و فرآیند آموختن را آسان تر و سریعتر می کند.
هدف گیری خوب، علاقه ی شما را نسبت به تحصیل افزایش می دهد. میل و رغبت فراوانی در شما ایجاد می کند. بررسی وضعیت دانش پژوهان نشان می دهد که وقتی آن ها در حین تحصیل هدفی را برای خود انتخاب می کنند، نمرات درسی آن ها بلافاصله بالا می رود. مشکل واقعی و اصلی دانشجویانی که دلسرد شده و دانشگاه را ترک می کنند ، این است که واقعا نمی دانند برای چه درس می خوانند.
 انتخاب و هدف، موجب تمرکز قوای فکری گردیده و از هدر رفتن انرژی های مرئی و نامرئی  جلوگیری می کند. چه زیباست این سخن که : بسیاری از افراد در طول زندگی  خود ماهی گیری می کنند، بدون آن که بدانند آنچه دنبال آن هستند ماهی نیست! این بینش موجب گردیده که برخی همت و دقت را مکمل هم دانسته و به دیگران توصیه کنند:  مطمئن شوید که در مسیر و جهت درست حرکت می کنید؛ تنها توجه به سرعت مناسب ، کافی نیست.
قاطعیت و جدیت از پیامدهای مطلوب هدفداری است، زیرا آن کس که می داند از زندگی چه می خواهد در مقابله با حوادث، غافلگیر نخواهد شد. بی شک  با هدفداری بلندمدت، هرگز تحت تأثیر شکست های کوتاه مدت قرار نخواهیم گرفت و با عزم و جزم چشمگیری به آن چه دوست داریم، دست می یابیم.
تعارض ها و تردیدها زندگی با انتخاب هدفی مطلوب و میسور قابل حل است، سرگردانی بی پایان بسیاری از انسان ها معلول نداشتن هدف روشن و مشخص در زندگی است.
قدرت تأثیر گذاری بر اطرافیان، با نوع هدف زندگی بستگی دارد. هدفداری به فرد، سرعت عمل، انتخاب مؤثر و قابل دفاع می بخشد.
بهره گیری از فرصت ها یا به دیگر سخن مدیریت زمان از آثار مطلوب هدفداری است، زیرا کسی که به خوبی می داند هدف اعلای زندگی چیست ؟ فرصت ها را خود می سازد و هرگز منتظر فرا رسیدن فرصتی طلایی و دلچسب نمی ماند. کسی که در زندگی  صاحب آرمان و اندیشه باشد هماره از دو واژه ی کلیدی به خوبی استفاده می کند: اهمیت ، فوریت؛ تا به خوبی مرحله سوم یعنی موفقیت  دست یابد.
جای داشتن یک برنامه ذهنی، مُشتی خیال و آرزوی مــبهم، بهتر است که برای پیشرفت و ترقی شخصی، روی اهداف مشخص متمرکز شوید.
مشخص کردن اهداف باعث می شود که بتوانید انتخاب های بهتری داشته و به اهداف کـوتاه و بـلند مـدت خـود بـرسـیـد و دستـاوردهای خـود را بسنجید. بدون داشتن هدف و برنامه؛ مسیر مشخصی هم برای حرکت نخواهید داشت و دچار سردرگمی و پریشانی میشوید.
در واقع، هنگامی که هدفی را تعیین می کنید، دلایل جدیدی را برای پیشرفت خود ایجاد می کنید. این در شرایطی است که اهدافتان را باید به طور مداوم و با آهنگ پیشرفت خود به روز رسانی کنید. در غیر این صورت، روند رو به رشد پیشرفت را از دست داده و در نهایت از مسیر کسب موفقیت نیز خارج می شوید.
اهداف خود را یادداشت کرده هر روز آنها را مرور کرده و شیوه‌های مبتکرانه‌ای که می توانند در تحققشان موثر باشند را بررسی کنید.
در این میان، تعیین اهدافی که دست یافتنی هستند، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تعیین اهداف غیر واقعی تنها موجب هدر رفتن زمان و کاهش اعتماد به نفس افراد می شود. از این رو، توانایی‌ها و ضعف‌های خود را پیش از تعیین اهداف به دقت شناسایی کنید.

رسیدن به هدف ها
در این قسمت به مواردی که برای رسیدن به اهداف باید رعایت کنیم :

داشتن صبر بیشتر
آزار و اذیت هایی که باعث می شود صبر خود را از دست بدهید را لیست کرده و سعی کنید راه حل هایی برای آن خلق کنید. اگر ترافیک حرصتان را در می آورد، زودتر از خانه خارج شوید، مسیر دیگری را انتخاب کنید، از وسایل نقلیه ی عمومی استفاده کنید، موزیك گوش دهید و....

به دست آوردن کنترل احساسات
هر چیزی که مخالف هدف کنترل احساساتتان باشد را به دقت بررسی کنید و ببینید چه چیزهایی باعث خارج شدن شما از حالت عادی می شود. یا از آنها دوری کنید یا در صورت لزوم آنها را اصلاح کنید و حتی اگر نیاز بود؛ در خودتان تغییراتی ایجاد نمایید.

  بالا بردن تعادل و ثبات
کاری کنید تا از شر عادت های مضر و مخربی مثل سیگار کشیدن و پرخوری راحت شوید. وقت کافی برای کارهای بزرگ، تغییرات مکانی و ارتباطی و کاری بنا بر اهدافتان صرف کنید. اگر وقت کافی برای این کار ندارید، آن را ایجاد کنید.

اضافه کردن لذت و خوشی جزء برنامه ی روزانه
به جای اینکه به طور یکنواخت هر روز روی مبل جلوی تلویزیون لم بدهید، برای تعطیلات آخر هفتۀ خود برنامه ریزی کنید، به پارک یا سینما بروید، به جای خرید مدام از نزدیک ترین فروشگاه محل سکونتتان از محله های زیبا و دیگر شهر خرید کنید و به طور خلاصه ایجاد تنوع کنید. کمی سرگرمی و چیزهای تازه به زندگی اجتماعیتان اضافه کنید. شب های جمعه را به رستوران های مختلف بروید. آخر هفته ها را با همسرتان بگذرانید. بعد از ظهرها با دوستانتان فعالیت های جدید را شروع کنید. اما وقتی انتخاب هایتان را انجام می دهید، همیشه هدف هایتان را مد نظر قرار دهید.