معمولا در آزمون‌ها برای اینکه سطح علمی دانش‌آموزان را مشخص کنند، از نمره تراز استفاده می‌کنند. یعنی تو با بقیه هم کلاسی‌هایت در کشور مقایسه می‌شوی و نمره تو با توجه به نمره بقیه دوستانت محاسبه می‌شود. مثلا اگر تو در یک کفه ترازو باشی و بقیه شرکت کنندگان آزمون در کف دیگر، اگر تو آزمونت را خوب داده باشی ولی بقیه بچه‌ها از تو بهتر داده باشند، کفه‌ی آن‌ها سنگین‌تر می‌شود و نمره تراز آن‌ها بالاتر میرود و در عوض اگر تو آزمونت را از بقیه بهتر بدهی نمره تراز تو بالاتر می‌رود.
عوامل دیگری که در نمره تراز تاثیر دارند عبارتند از:
- نمره خام یا درصد عملکرد
- تعداد شرکت کنندگان در آزمون
- سختی سوالات
- ضرایب دروس (فقط در نمره تراز کل تاثیر دارد)
- عملکرد دیگران (هر گاه عملکرد دانش‌آموزی بالاتر از میانگین کل شرکت کنندگان باشد، نمره تراز داوطلب بیشتر خواهد شد.)
میزان نوسان نمرات شرکت کنندگان [یعنی هر چه نمرات بالای میانگین و یا پایین میانگین متفاوت‌تر باشد ( پراکندگی نمرات بیشتر باشد ) نمره تراز بیشتر خواهد شد. ]
وضعیت درسی دانش آموز بر اساس نمره تراز:

کم‌تر از 3000                      نیازمند تلاش جدی
بین 3000 و 4000                 نیاز مند تلاش
بین 4000 و 4800                 پایین‌تر از متوسط
بین 4800 و 5300                 متوسط
بین 5300 و 6100                 بالاتر از متوسط
بین 6100 و 7100                 خوب
بالاتر از7000                        عالی