[ARTICLELINKWITHOUTTITLE]
رشته‌ي زيست‌شناسي از جمله رشته‌هاي پرطرفدار در ميان داوطلبان گروه تجربي است.به همين جهت با دو تن از دانش‌آموخته‌هاي اين رشته: پرستو چمن‌رخ دانشجوي دكتري ميكروبيولوژي دانشگاه علوم تحقيقات و شادي سيد ابراهيمي رتبه‌ي يك كارشناسي ارشد رشته بيوشيمي باليني گفتگويي انجام داديم تا از ویژگی های اين رشته بگويند. رشته ی زیست شناسی از جمله رشته‌های پر طرفدار در میان داوطلبان گروه تجربی است.به همین جهت با دو تن از دانش آموخته‌های این رشته: پرستو چمن رخ دانشجوی دکتری میکروبیولوژی دانشگاه علوم تحقیقات و شادی سید ابراهیمی رتبه ی یک کارشناسی ارشد رشته بیوشیمی بالینی گفتگویی انجام دادیم تا از ویژگی‌های این رشته بگویند.چگونه به سمت رشته بیولوژی سوق پیدا کردید؟چمن رخ: من از دبیرستان علاقه‌ی زیادی به پزشکی و داروسازی داشتم، اما رفته رفته به سمت رشته‌های تحقیقاتی گرایش پیدا کردم و به دنبال رشته‌ای بودم که زمینه‌ی پیشرفت در آن محیا شد. در نهایت رشته‌ی میکرو بیولوژی را انتخاب کردم و در حال حاضر بر روی پروژه‌ی دکتری فعالیت می‌کنم.ابراهیمی: در دبیرستان به رشته‌ی میکروبیولوژی و تغذیه علاقه داشتم، ولی رتبه‌ام در کنکور سراسری باعث شد تا در رشته‌ی زیست شناسی – علوم گیاهی ادامه‌ی تحصیل دهم.با تحقیقاتی که در مورد این رشته انجام داده بودم، امیدوار بودم در مقاطع تحصیلی بعدی به گرایش مورد علاقه‌ام برسم.در مقطع کارشناسی ارشد دنبال رشته‌ای بودم که هم علاقه شخصی‌ام را تامین کند و هم بازار کار مناسبی داشته باشد. در نهایت به رشته‌ی بیوشیمی رسیدم. در حال حار نیز خود را برای شرکت در آزمون Pbd آماده می‌کنم. در مورد گرایش تحصیلی خودتان توضیح دهید؟چمن رخ: میکرو بیولوزی علم شناخت ارتباط میکروب‌های مفید و مضر با دنیای اطراف و تاثیر آن‌ها بر زندگی سایر موجودات است. در مقاطع تحصیلی بالاتر به دو بخش عمومی و پزشکی تقسیم می‌شود و ارتباط این علم با علوم دیگر بررسی می‌شود.ابراهیمی: بیوشیمی علم بررسی شیمی حیات است. در این گرایش به مطالعه اجزای شیمیایی درون سلول می‌پردازیم و واکنش‌ها و فعل و انفعالات را بررسی می‌کنیم. به طور کلی هدف این رشته شناخت متابولیسم‌هایی است که باعث حفظ حیات می‌شود. بیوشیمی با گرایش‌های دیگر به شدت در ارتباط است و مکمل آن‌هاست.در مقطع کارشناسی ارشد به دو بخش عمومی و بالینی تقسیم می‌شود. در بخش بیوشیمی عمومی کاربرد این علم در علوم مختلف بررسی می‌شود و در بخش بالینی ، ارتباط بیوشیمی با علم پزشکی مطالعه می‌شود. افرادي كه وارد اين رشته مي‌شوند، چه خصوصيات و توانمندي‌هايي بايد داشته باشند؟ چمن‌رخ: يك بيولوژيست قبل از هر چيز بايد عاشق اين رشته باشد تا بتواند با سختي‌هاي كار كنار بيايد. آدم‌هاي منطقي و اهل حساب و كتاب، گرايشي به اين رشته ندارند. كار اصلي يك بيولوژيست در آزمايشگاه است و براي نتيجه‌گيري از يك موضوع بايد زمان زيادي را صرف كند. بنابراین شرط اول موفقيت در اين رشته، علاقه و صبر است. يك بيولوژيست بايد دقت و حوصله زيادي به خرج دهد تا در محيط‌هايي مانند آزمايشگاه به نتيجه تحقيقات و آزمايش‌هاي خود برسد. خود من عاشق رشته‌ام هستم و در ساعاتي كه در آزمايشگاه مشغول به كار هستم، گذر زمان را حس نمي‌كنم. وقتي ما ميكروبي را در محيطي كشت مي‌دهيم تا زمان توليد محصول، در واقع در انتظار تولد نوزادمان هستيم! قدم گذاشتن به دنياي ميكروارگانيسم‌ها بسيار لذت‌بخش است. ابراهيمي: فردي كه وارد اين رشته مي‌شود بايد بسیار پیگیر و فعال باشد و براي كسب نتيجه لازم تا آخرين مرحله زمان بگذارد. رشته‌هاي ديگر بيشتر جنبه آموزشي و تئوري دارند ولي بيولوژي بيشتر پژوهش و كار عملي است. از سختي‌ها و دردسرهاي اين رشته برايمان بگوييد؟ چمن‌رخ: من 3 سال مسئول آزمايشگاه دانشگاه تهران بودم و 2 سال هم در مجتمع تحقيقاتي بيوتكنولوژي ايران روي پروژه ارشد کار مي‌كردم. اولين موردي كه يك محقق را در اين رشته آزار مي‌دهد، در اختيار نداشتن امكانات كافي و عدم دسترسي به دستگاه‌هاي پيشرفته آزمايشگاهی است. يك محقق ایرانی گاهی مجبور می‌شود براي به ثمر رساندن يك طرح به چندين‌آزمايشگاه و پژوهشكده مراجعه كند. كمبود امكانات و مواد اوليه در رشته‌هاي آزمايشگاهي و عملي بسيار آزاردهنده است. ابراهيمي: كار در آزمايشگاه و استفاده از مواد آزمايشگاهي بسيار پرخطر است. بسياري از مواد آزمايشگاهي سرطان‌زا هستند، همچنين كار با برخي باكتري‌ها و قارچ‌ها گاهي مي‌تواند براي محقق ايجاد بيماري كند. به ياد دارم یک بار يكي از دانشجويان دوره كارشناسي بدون هماهنگي با مسئول آزمايشگاه وارد اتاق UV شد و به شدت از ناحيه پوست و چشم آسيب ديد. براي دوري از خطرات اين رشته، موارد ايمني بايد از جانب مسئولين و محققين كاملاً رعايت شود. چه زمينه‌هاي شغلي در داخل ايران براي اين رشته وجود دارد؟ چمن‌رخ: بيشترين زمينه كاري در داخل ايران مربوط به آزمايشگاه‌ها، پژوهشكده‌ها، بيمارستان‌ها، سازمان انتقال خون، مراكز تشخيص طبي و مراكز تحقيقاتي مانند مراكز تحقيقات غدد است. جالب است بدانيد يك بيولوژيست و با آشنایی که از وسایل، مواد دارد مي‌تواند يك تاجر خوب هم باشد و خود را محدود به كار در آزمايشگاه و تدريس در دانشگاه نكند. بعد از مدتي كار در آزمايشگاه را رها كردم و مسئول معرفي و ارایه دستگاه‌هاي تحقيقاتي شدم. در جلساتي كه برگزار شد، محصولات كمپاني‌هاي مختلف را از لحاظ كارآيي و كيفيت در آزمايشگاه بررسي مي‌كرديم و به كارشناس فروش ارایه مي‌داديم. ابراهيمي: بيوشيمي كاربرد زيادي در صنعت دارد. براي توليد تجهيزات پزشكي و ساخت كيت تشخيص بيماري‌ها، باید از اطلاعات يك بيوشيمي‌دان استفاده کرد. همچنين يك بيولوژيست مي‌تواند با تكيه بر اطلاعاتش يك سازنده يا وارد كننده مواد مصرفي در آزمايشگاه باشد. تفاوت مقاطع مختلف تحصيلي اين رشته در بازار كار و درآمدزايي چيست؟ چمن‌رخ: براي انجام كار عملي در آزمايشگاه شرط اول تجربه است. ممكن است يك كاردان علوم آزمايشگاهي به دليل گذراندن واحدهاي عملي بيشتر نسبت به يك كارشناس ميكروبيولوژي سريع‌تر جذب بازار كار شود. من مدتي در مركز تحقيقات غدد بيمارستان شريعتي مشغول به كار بودم و مي‌ديدم كه دانش‌آموخته‌هاي رشته علوم آزمايشگاهي با اينكه مدرك تحصيلي پايين‌تري داشتند به حساب تجربه، كارهاي عملي را با مهارت بيشتري انجام مي‌دادند. البته براي مسئول آزمايشگاه هم به كارگيري افراد با مدرك تحصيلي پايين‌تر، به دليل پايه حقوق كمتر، به‌صرفه‌تر است. با تمام اين صحبت‌ها، به نظر من براي اينكه نهايت بهره را از اين علم ببريم بايد تا مقطع دكتري پيش برويم. ابراهيمي: در ايران بيشترين تفاوت ارشد و دكتري، در جذب دانشگاه‌ها براي تدريس و هيات علمي است. كارشناسان ارشد در دانشگاههاي آزاد شهرستان به صورت قراردادي مي‌توانند تدريس كنند. در صورتي‌كه يك دانشجوي دكتري با تعهد مي‌تواند عضو هيات علمي دانشگاه آزاد و استخدام رسمي شود. پس از اتمام تحصيل هم پايه حقوق بالاتري دريافت مي‌كند. تفاوت بازار كار و آينده اين رشته در داخل و خارج كشورچیست؟ چمن‌رخ: در خارج از ايران گرايش‌هاي مختلف بيولوژي تخصصي‌تر دنبال شده و نسبت به داخل ايران، بهاي بيشتري براي اين رشته پرداخت مي‌شود. مراكز تحقيقاتي در خارج ايران بسيار گسترده است و دستگاه‌هاي مجهز و مواد اوليه مرغوب‌تر در اختيار محققين قرار دارد. در نتيجه در زمينه تحقيقاتي و پروژه‌هاي عملي و پژوهشي در خارج از ايران زمينه كار مساعدتر است. ممکنئ است اجرای يك پروژه كه در ايران یک تا دو سال طول مي‌كشد در خارج از ايران چهار ماهه به نتیجه برسد. البته ناگفته نماند ما در داخل ايران از نظر دانش و تئوري نه تنها چيزي كم نداريم بلكه در بعضي زمينه‌ها پيشرفته‌تر هستيم. مشكل ما فقط كمبود امكانات در برخي موارد است. ابراهيمي: پذيرش هيات علمي در خارج از ايران بسيار دشوار است و برخي از اعضاي هيات علمي داخل ايران به سختي مي‌توانند در خارج از ايران عضو هيات علمي شوند. با تمام اين مسایل اگر به هر دليلي براي ادامه تحصيل از ايران خارج شوم در نهايت به وطنم بازمي‌گردم و دانشم را به كشورم هديه مي‌كنم. تفاوت رشته‌ي بيولوژي در دانشگاه سراسري و آزاد چيست؟ چمن‌رخ: آزمايشگاه‌هاي دانشگاههاي آزاد دستگاه‌هاي مجهزتر و جديدتری برخوردارند ، از اين نظر من دانشگاه آزاد را به سراسري ترجيح مي‌دهم. ابراهيمي: از نظر ارزش و اعتبار مدرك تحصيلي قطعا دانشگاه سراسري اولويت دارد. ولي از نظر برخي امكانات آزمايشگاه‌ها، دانشگاه آزاد را ترجيح مي‌دهم. اين رشته را براي خانم‌ها مناسب‌تر مي‌دانيد يا آقايان؟ چمن‌رخ: تفاوت خاصي از اين لحاظ نمي‌بينم. به نظر من فقط سطح علمي و ميزان مهارت افراد، در موفقيت‌شان موثر است.ابراهيمي: تفاوت بارزي وجود ندارد. ولي با توجه به اینکه اين رشته بسیار وقت‌گير است و افراد باید زمان زیادی را در آزمايشگاه‌ها صرف كنند ، بطور کلی این رشته براي آقايان و افراد مجرد كه درگير دغدغه‌هاي زندگي خانوادگی نيستند، مناسب‌تر است. حرف آخر؟ چمن‌رخ: براي تمام عزيزاني كه قصد انتخاب اين رشته را دارند توصيه مي‌كنم صبر و پشتكار را چاشني كار خود قرار دهند. ابراهيمي: اگر به دليل علاقه يا محدوديت‌هاي انتخاب رشته تجربي قدم به اين رشته گذاشتيد قدر اين فرصت طلايي را بدانيد و فقط به كسب اطلاعات تئوري اين رشته اكتفا نكنيد. زيبايي‌هاي اين رشته را در آزمايشگاه‌هاي عملي لمس كنيد.
در پایان از از اینکه شما عزیزان وقت‌تان را در اختیار مجله مبتکران قرار دادید بسیار سپاسگذاریم. برایتان آرزوی موفقیت داریم.الناز رضوانی
کارشناس زیست شناسی
14 مرداد 93